Amerika Birleşik Devletleri Hakkında
RESMİ ADI: Amerika Birleşik Devletleri
HÜKÜMET ŞEKLİ: Anayasa tabanlı federal bir cumhuriyet
BAŞKENTİ: Washington, D.C.
NÜFUS: 318.892.103
DİL: İngilizce, İspanyolca (resmi ulusal dil)
PARA: ABD doları
ALAN: 9.826.630 kilometre kare
Büyük dağ dizileri: Rocky Dağları, Appalachian Dağları
BÜYÜK NEHİRLER: Mississippi, Missouri, Colorado
Amerika Kıtasında yüzyıllar boyunca yerli halkların yaşadığı uçsuz bucaksız dünyayı, 17. yüzyılın başlarında, Avrupa’lılar keşfetti. Keşfettikleri dünyayı yeni Dünya olarak adlandırdılar. O tarihten yerli halkın yerini alan koloniler, bir dünya devininin ilk tohumlarını oluşturdu. Koloni halklı 18. yüzyılın sonlarında İngiltere’den kendi bağımsızlığı için savaşan ve yeni bir anayasa dayalı devletlerin oluşturduğu bir birlik oluşturdu. Amerika Birleşik Devleti 4 Temmuz 1776 tarihinde İngiltere’den bağımsızlığını ilan ederek doğdu.
Amerika Birleşik Devletleri kuzeyinde Kanada, güneyinde Meksika, doğuda Atlantik Okyanusu ve batıda Pasifik Okyanusu’yla Kuzey Amerika kıtasında yeralır. Atlas Okyanusunda kıyılarından, Büyük Okyanusdaki kıyıları arası 4.500 kilometre genişliğindedir. Kuzeyde Kanada sınırı ve güneyde Meksika sınırı arasında da 2560 kilometre bulunmaktadır. Alaska ve Hawaiyi de içine alan ABD toplam 9.826.630 kilometre kare yüzölçümüne sahiptir.
18 yaşından büyük vatandaşların oyları ile seçilen Birleşik Devletleri Başkanı ve Başkan Yardımcısı, her dört yılda bir seçilir. Amerikan başkanı Washington başkenti Beyaz Saray’da yaşamaktadır. Amerika tarihinde 2008 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin bir Afro-Amerikan başkanı, Barack Obama seçilmiş ve iki dönemdir başkanlık koltuğunda yer almaktadır.
Son birkaç yüz yılda Amerika ekonomik, askeri ve teknolojik bir dünya konumlanmış, küresel sermaye, teknoloji ve askeri alanlardaki önderliğinde dünya’ya yön vermektedir.
Amerika’nın en Doğusu ile en Batısı arasında 4 saatlik zaman farkı bulunmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri içinde Doğu Zamanı (Michigan, Indiana, Georgia ve Florida’yı da kapsayan doğu sahili); Orta Zamanı (K. Dakota ve Texas’a kadar); Dağ Zamanı (Montana’nın güneyi); Pasifik Zamanı (Pasifik sahili: Washington, Oregon, California ve Nevada) olmak üzere dört farklı zaman dilimi bulunur.
1980’lerde 76 milyon olan Amerika Birleşik Devletlerinde, 2015 yılı verilerine göre 318 milyon insan yaşamaktadır.
Moving through New York from geoff tompkinson on Vimeo.
İngilizlere karşı verdiği bağımsızlık savaşını kazanan Amerika Birleşik Devletleri, 1776 yılında Birleşik Krallıktan ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Amerika 1789 yılında ilk anayasasını oluşturarak Modern Demokrasinin kurucusu olmuştur. Devletin ilk dönemlerinde, köleliğin kaldırılması konusundaki tartışmaların sonucunda güneydeki 11 eyaletin birlikten çekilmesi ve bunun üzerine yaklaşık 5 yıl süren bir iç savaş dönemi yaşamışlardır.
ABD dünyanın en büyük ekonomisi ve süper gücüdür. Dünya nüfusunun %5’ine sahip ama aynı zamanda dünya ekonomisinin %25’ini gerçekleştirmektedir. Ülkede üretilenlerin büyük bölümü ülke içinde tüketilmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri’nin en çok kullanılan dil İngilizcedir. 2010 yılının verilerine göre nufusun %80’inde evlerinde sadece İngilizce konuşmaktadır, %12’sinde de İspanyolca konuşulmaktadır.
Farklı etnik grup ve ırkların getirdiği çeşitlilik, Amerikanlılık çekirdeğini yaratan bir unsurdur ve ülkenin pek çok unsuru aynı potada eritmesinin simgesi olarak öne çıkarılmaktadır. Green Card çekilişinin amacıda bu bu çeşitliliğe katkı yapmasıdır. Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk yerleşimcileri daha çok İngiltere ve İrlanda kökenliydi. İkinci aşamada istemleri dışında kıtaya götürülen Afrikalı köleler oluşturdu. Üçüncü aşamada bu nüfusa milyonlarca Avrupalı(Alman, Polonyalı, Yunan, Çek ve Rus vb) katıldı. Bugün ise özgürlük ve daha fazla refah beklentisiyle bölgeye göç edenlerin çoğunluğu Asyalılar ve Latin Amerikalılar oluşturmaktadır.
Şu an ABD’de 400 bin civarında Türk yaşamaktadır. Her yıl ortalama 20 bin civarında Türk gerek üniversite gerekse lisan eğitimi için ABD’ye gitmektedir. ABD’de nereye giderseniz gidin Türklerle karşılaşırsınız. Özellikle; New York, California, New Jersey, Florida, İndianapolis ve Arizona Türk nüfusun yoğunlaştığı bölgelerdir.
ABD 50 eyaletten oluşan federal bir cumhuriyettir. Eyaletlerin her biri bir dereceye kadar kendi kendini yönetme hakkına sahip kendi içlerine özerklerdir. Federal yönetim Amerika’nın iç ve dış güvenliğinden, dışişlerinden, yüksek yargıdan sorumludur. ABD Yönetimi Yürütme, Yasama (Temsilciler Meclisi ve Senato) ve ABD Yüksek Mahkemesi’nin başkanlığındaki Yargı, devlet yapısındaki üç kuvveti oluşmaktadır. Başkan hem Yürütme’nin başıdır hem de Devlet Başkanı’dır. Başkan seçilme kritesi en az 35 yaşında, doğuştan Amerikan vatandaşı ve ABD’de en az 14 yıldır ikamet ediyor olmaktır.
Amerikan siyasi sistemi hem federal hem de eyalet seviyesinde iki parti sistemlidir. Demokratlar ve Cumhuriyetçiler dünyadaki en eski partilerdendir.
Yasama, Temsilciler Meclisi ve Senato’dan oluşur. Temsilciler Meclisi iki yılda bir yapılan genel seçimlerle seçilen 435 temsilciden veya kongre üyesinden oluşur. Eyaletin nüfusuna göre temsilci ve kongre üyesi adedi belirlenir.r.
Kısa Kısa ABD
- Başkent: Washington DC
- 50 Eyaletten oluşur
- Para birimi: ABD Doları, 1 dolar=100 sent
- En yaygın diller: İngilizce, İspanyolca
- Yüzölçümü : 9.529.063 kilometrekare Rusya ve Kanada’dan sonra en büyük üçüncü ülke.
- Nüfus: 294 milyon (ABD Nüfus Bürosu, 2004) Çin ve Hindistan’dan sonra en kalabalık ülke tarihin her döneminde yüksek olan göç alma oranı devam etmektedir ve ABD nüfusunun %9.5’i başka bir ülkede doğmuştur.
- Ortalama İnsan Ömürü: Genel 77 yıl, erkeklerde 74 yıl, kadınlarda 80 yıl (BM)
- Etnik Dağılım: Beyaz ırk %78, Afrika kökenli Amerikalı %10, Latin kökenliler %8, Diğerleri %4
- Yıllık Büyüme Hızı : %1.02
- Kişi Başına Düşen Yıllık Gelir : 54.629 $
- Enflasyon Oranı : %2.6
- Ev Sahiplik Oranı: %68.1 (2001 verilerine göre)
- Otomobil Sayısı: 221 milyon, %89’u
- Eğitim : Eğitim tüm ülkede 16 yaşına kadar zorunludur ve ücretsizdir. İki yıllık mesleki eğitimler sunan kolejler, 4 yıllık üniversiteler ve akademiler vardır.
- Okuma/Yazma oranı: %97